Europa Donna Türkiye yönetim kurulu üyesi Canan Perdahlı’nın 5.Türk Tıbbi Onkoloji Kongresi’nde yapmış olduğu konuşma metni…
Sözlerime, tanı-tedavi ve kontrol süreçlerini başarılı geçiren bir hasta olduğumu belirterek başlamak isterim.
Bu başarının bir takım çalışmasıyla elde edildiği büyük bir gerçektir.
Aile bireylerinden tutun da, hekimlerimin yaklaşımlarına, ameliyathanedeki temizlik görevlisinden, kemoterapi merkezindeki hasta bakıcının duruşuna, benim motivasyon ve algıma kadar bütün parametreler bugün beni başarıya ulaştıran bir bütündür.
Ve önemli soru…
Sağlıkta başarı nedir?
“Falanca kişi kanseri yendi…” gibi söylemlerin arkasında bir başarı hikayesi mi gizlidir?
Kanser süreci bir mücadele midir? Savaş mıdır? … Hayatta kalan mıdır başarılı olan?
Bu süreçte kaybettiğimiz hastalarımız, dostlarımız için sürecin sonunda “başarısız” mı olmuşlardır?
Eğer doğru algılanabilirse kanser, bir öğretidir. Kanser tedavisi, algının deneyimlerle şekillenmesidir.
Doktor hasta ilişkisindeki açıklık ve netliktir, Kanser…
Doktorun hastanın ellerini avuçlarının içine alıp gözlerine korkmadan bakabilmesidir… Güvendir…
Tedavideki başarıyı belirleyen en önemli etken verilen ilaçlar ve yapılan cerrahi müdahalelerin dışında doktorlar ve sağlık personelleriyle açık ve net kurulan iletişimdir.
Tedavideki başarı, hayatta kalımdan çok bu süreci en huzurlu, en mutlu ve güven içinde geçirmektir.
Biz hastalar olarak, başarıdan bunu anlıyoruz.
Gözlemlerimiz ve araştırmalarımız ; hastanın, onu sadece “beden” olarak algılayan doktordan kaçtığı yönünde… Bir bütün olarak algılanmak istiyor hasta. Duyguları, korkuları, duruşuyla bir bütün… Bu acıdan hastanın psikolojik olarak profesyonel destek alması konusunda yönlendirici olunabilir.
Bu iş birlik, hastanın tedavinin yıkıcı etkilerini atlatabilmesi için büyük bir destektir. Çünkü her birey farklıdır ve ihtiyaçları tedavinin etkileri de farklı olacaktır.
Ayrıca hastalar, tedaviyi yapan doktorun, diğer branşlarla ilgili de yönlendirme yapmasına ihtiyaç duyuyor. Örneğin, meme kanseri tanısı almış bir kadına, jinekolojik muayenelerinin önemini hatırlatılması, yönlendirilmesi, gerekli açıklamaların yapılması ve hastalığın bir bütün olarak ele alması yönünde.
Tedavi süresince hasta kendi kendine birçok zorlukla baş başa kalıyor. Kan değerleri çok düşebiliyor. Bu ve benzer durumların olabileceği söylenmeli ve broşürlerle destek bilgiler önceden verilmeli. Acil durumda doktoruyla iletişim kuracağı bir telefon numarası verilmesi hastaya her zaman güven verecektir. Bu da hastalığın seyrini olumlu etkileyecektir.
Sağlık sisteminin güç, otorite ve uzman tarafı doktorlar olduğu için yönlendirmeler doktor tarafından beklenmekte.
Olaya doktor tarafından bakıldığında çıkan tablo da şudur;
Doktorlar da karşısında sorduğu sorulara aşırıya kaçmadan net cevaplar veren, bilinçli, öneri ve tedaviler konusunda uyumlu bir hasta görmek ister.
“Doktorların ve hastaların muayene sırasındaki ilişkileri ile hastanın sonraki sağlık durumu arasında doğrudan bir bağlantının olduğunu gösteren yeterince araştırma vardır.
Moira Stewart bu konudaki önemli calışmaları incelemesinin sonucunda etkin bir iletişimin yalnızca hastanın duygusal sağlığı üzerinde değil, semptomların yok edilmesinde, işlevsel ve fizyolojik durum üzerinde ve ağrı denetimi üzerinde de olumlu bir etki uygulayabileceğine işaret etmektedir. Daha az tahakkum kuran ve ziyaretler sırasında hastaların sorularına karşılık daha fazla bilgi veren doktorların hastalarının hem işlevsel durum olarak daha iyi durumda oldukları hem de hastaların kendi ifadelerine bakılarak yapılan değerlendirmelerin sonucunda daha iyi bir sağlık durumuna kavuştukları saptanmıştır.” (1)
1996 yılında 12.000 sağlık hizmeti tüketicisi ile yapılan büyük bir anket çalışmasında, hastalara bir hekimle devam etmek veya bırakmak kararında en önemli etkenlerin neler olduğu soruldu. Doktor hasta ilişkilerine işaret eden hastalar önem sırasına göre şunları dile getirdiler:
- Net açıklamalar ve yönergeler vermek
- Hastaların soruları yeterli ve uygun şekilde yanıtlamak
- Hastalarına zaman ayırmak
- Hastalarını önemsediğini göstermek
- Hastaların tahlil sonuçlarını zamanında vermek
- Telefonda nazik olmak
- Sıcakkanlı ve iletişime açık hemşire ve personel
- Gecikmelerin nedenlerini açıklamak (2)
Kaynaklar:
- “Günümüz Hastasıyla İletişim” Joanne Desmond- Dr.Lenny R. Copeland- İngilizceden çeviri: Dr. Deniz Yamaç & Dr. Ercüment Tekin
- “Günümüz Hastasıyla İletişim” Joanne Desmond- Dr. Lenny R. Copeland- İngilizceden çeviri: Dr. Deniz Yamaç & Dr. Ercüment Tekin