Rahim ağzı (serviks), kadın üreme organlarından olan rahmin (uterus) çıkış bölümü ile vajenin birleşen kısmıdır. Bu bölgede yer alan hücrelerin kontrolsüz çoğalması sonucu rahim ağzı kanseri ortaya çıkmaktadır.
Nedenleri ve risk faktörleri
- HPV (insan papilloma virüs): Rahim ağzı kanserinin bilinen en önemli risk faktörüdür.
- Seksüel aktivite başlangıç yaşı: 18 yaş altında olanlarda risk, 21 yaş üzerindekilere göre 2 kat daha fazladır.
- Bağışıklığın düşük olduğu durumlar (immünsupresyon)
- Sigara kullanımı
- İlk doğum yaşının düşük (<20) ve artan doğum sayısı (3 ve üzeri)
- Doğum kontrol hapı kullanımı
Her kanserin farklı risk faktörleri vardır. Bu risk faktörlerinin birinde olması demek o kişinin kesin bahsedilen kansere yakalanacağı anlamına gelmemektedir. Risk faktörleri olmadan da kanser hastalığına yakalanan hastaların da bulunduğu unutulmamalıdır. Risk faktörleri olan kişilerin kanser açısından farkındalığı artmalı ve doktor kontrollerini daha iyi bir şekilde yaptırmalıdır.
Belirtileri
- Vajinal kanama (özellikle cinsel ilişki esnasında veya sonrasında)
- Vajende dolgunluk ve kitle hissi
- Vajinal akıntı
- Ağrılı cinsel ilişki
- Tümörün yayılımına bağlı kabızlık, kanlı idrar, bacak ağrısı, karnın alt kısmında ağrı
Tanısı
Rahim ağzı kanserleri erken safhadayken belirti vermeyebilir. Hastaların önemli bir kısmı rutin jinekolojik muayenede saptanır. Rahim ağzı kanserini erken saptayabilecek tarama testleri bulunmaktadır. Bu tarama testleri HPV (insan papilloma virüs) testi ve sürüntü (pap smear) testidir.
Pap smear (sürüntü) testinin 21 yaşından itibaren, HPV testinin de 30 yaşından itibaren yapılması önerilmektedir. Bu testlerin yapılmasıyla birçok hastada hastalık erken aşamada saptanmaktadır. Ayrıca rahim ağzı kanserinden korunmak için HPV aşısı da bulunmaktadır. HPV aşı uygulaması rahim ağzı kanseri gelişme riskini düşürmektedir.
Rahim ağzı kanserinde tanı, sürüntüde alınan örnekte kötü huylu hücrelerin görülmesiyle konulmaktadır. Gereklilik halinde bu bölgeden biyopsi de alınmaktadır.
Tedavisi
Kanser tanısı konulan hastada öncelikle hastalığın evrelemesi yapılmalıdır, yani hastalığın vücuttaki yaygınlık derecesi belirlenmelidir. Çekilen filmlerle hastalığın yaygınlığı ortaya konulmakta ve sonrasında tedavi planlanmaktadır. Tedavi planı yapılırken hastanın kan tahlilleri, hastanın yaşı, ek hastalıkları ve muayenesinde saptanan bulguları göz önünde bulundurulur. Unutulmaması gereken nokta, kanser tedavisi kişiye özgüdür, herkesin tedavisi aynı değildir.
Rahim ağzı kanserinin tedavisinde ameliyat (cerrahi), radyoterapi (ışın tedavisi) ve kemoterapi yer almaktadır.
Rahim ağzı kanseri çok erken evrede yakalanmışsa ameliyat tercih edilir, ama çok erken saptanamadıysa ameliyat yerine ışın tedavisiyle birlikte kemoterapi uygulaması tercih edilir. Hastalık eğer uzak organlara yayılmışsa kemoterapi ve hedefe yönelik tedavi (akıllı ilaç) uygulanır.
Sağlıklı günler dilerim
Doç.Dr.Erdinç Nayır