Baş ve boyun kanserleri, ağız boşluğunu, boğazın üst kısmında görülen nazofarenks kanserini, sinüs olarak adlandırılan ve yüz kemikleri içinde gelişen paranazal sinüs kanserlerini, burnun gerisini boğaza bağlayan alanda orofarenks kanserlerini, boğazın biraz daha alt kesiminde hipofarenks kanserlerini ve onun da altındaki alanda larinks kanserlerini (gırtlak kanseri), dış kulak yolu kanserlerini ve tükrük bezi kanserlerini içermektedir.
Nedenleri ve risk faktörleri
- Alkol kullanımı
- Tütün ve tütün ürünlerinin kullanımı (alkol ile birlikte kullanımı riski daha da çok artırmaktadır)
- HPV (human papilloma virüs), EBV (Ebstain Barr virüs) gibi virüslerin varlığı
- Ağız hijyeninin bozuk olması
- Radyasyon maruziyeti
Her kanserin farklı risk faktörleri vardır. Bu risk faktörlerinin birinde olması demek o kişinin kesin bahsedilen kansere yakalanacağı anlamına gelmemektedir. Risk faktörleri olmadan da kanser hastalığına yakalanan hastaların da bulunduğu unutulmamalıdır. Risk faktörleri olan kişilerin kanser açısından farkındalığı artmalı ve doktor kontrollerini daha iyi bir şekilde yaptırmalıdır.
Belirtileri
- Baş ve boyun bölgesinin herhangi bir yerinde ele gelen bir şişlik olması (özellikle her geçen gün büyümesi)
- Ağız içinde, dudaklarda veya dilde iyileşmeyen yaraların olması
- Çiğneme veya yutkunmada güçlük olması
- Boğaz ağrısı
- Nefes almada ve konuşmada güçlük
- Kulak ağrısı, kulakta çınlama veya işitmede azalma hissi
- Ses kısıklığı, ses tonunda değişiklik
- Burun tıkanıklığı
- Açıklanamayan kilo kaybı
Tanısı
Baş ve boyun bölgesinde bahsedilen belirtileri olan kişilerin mutlaka Kulak Burun Boğaz hekimine başvurması gerekmektedir. Tanıyı koymada en önemli adım iyi bir muayenedir. Muayenede eğer bir kitle saptanır veya şüphelenilirse tomografi veya MR gibi filmler çekilmektedir. Hastalığın tanısı konulabilmesi için biyopsi alınmaktadır.
Tedavisi
Kanser tanısı konulan hastada öncelikle hastalığın evrelemesi yapılmalıdır, yani hastalığın vücuttaki yaygınlık derecesi belirlenmelidir. Çekilen filmlerle hastalığın yaygınlığı ortaya konulmakta ve sonrasında tedavi planlanmaktadır. Tedavi planı yapılırken hastanın kan tahlilleri, hastanın yaşı, ek hastalıkları ve muayenesinde saptanan bulguları göz önünde bulundurulur. Unutulmaması gereken nokta, kanser tedavisi kişiye özgüdür, herkesin tedavisi aynı değildir.
Baş ve boyun bölgesinde yer alan kanserlerin tedavisi hastalığın bölgesine göre değişmektedir. Tedavide uygulanan ana yöntemler cerrahi (ameliyat), radyoterapi (ışın tedavisi) ve kemoterapidir.
Sağlıklı günler dilerim
Doç.Dr.Erdinç Nayır