Tiroid bezi boynun ön kısmında bulunan, kelebek şeklinde sağ ve solda iki lobu bulunan hormon salgılayan bir bezdir. Bu bez içerisinde nodüllere çok sık rastlanmaktadır. Tiroid bezinde gözlenen nodüllerin büyük çoğunluğu iyi huyludur, fakat bir kısmı kötü huylu yani tiroid kanseri olabilmektedir. Bu sebeple tiroid bezinde özellikle 1 cm üstünde nodül varsa ileri inceleme yapılmalıdır. Tiroid kanseri, doğru tanı ve tedavi uygulandığında tam şifa ile sonuçlanan, tedavi başarısı yüksek bir kanserdir.
Nedenleri ve risk faktörleri
- Yaş ve cinsiyet: Kadınlarda tiroid kanseri erkeklere göre daha fazla görülmektedir. Her yaşta görülebilmektedir. Kadınlarda daha çok 40-50 yaşlarda, erkeklerde ise 60-70 yaşlarda görülmektedir.
- İyot eksikliği
- Radyasyon maruziyeti
- Çocukluk döneminde baş – boyun bölgesine ışın tedavisi (radyoterapi) uygulanması
- Ailesel hastalıklar (multipl endokrin neoplazi, Gardner sendromu, Cowden hastalığı)
Her kanserin farklı risk faktörleri vardır. Bu risk faktörlerinin birinde olması demek o kişinin kesin bahsedilen kansere yakalanacağı anlamına gelmemektedir. Risk faktörleri olmadan da kanser hastalığına yakalanan hastaların da bulunduğu unutulmamalıdır. Risk faktörleri olan kişilerin kanser açısından farkındalığı artmalı ve doktor kontrollerini daha iyi bir şekilde yaptırmalıdır.
Belirtileri
- Boyunda şişlik varlığı
- Boyunda ele gelen, hızlı büyüyen kitle (yumru)
- Yutma güçlüğü
- Ses kısıklığı
- Öksürük, nefes darlığı
Tiroid kanseri, yukarda bahsedilen belirtileri olan bir hastada yapılan ileri inceleme ile saptanabilirken hiçbir belirti de göstermeyebilir. Herhangi bir sebeple çekilen bir filmde tiroid bezinde nodül saptanabilmektedir.
Tanısı
Tiroid bezinde nodül ile karşılaşıldığında öncelikle tiroid fonksiyon testlerine (TSH, T3 ve T4) bakılmaktadır. Tiroid fonksiyon testlerine göre biyopsi öncesinde tiroid sintigrafisi çekilebilmektedir. Tiroid bezinde yer alan nodülün iyi veya kötü huylu olduğunu saptamanın en önemli yolu nodülden biyopsi almaktır. Alınan biyopsinin mikroskop altında incelenmesi ile tanı konulmaktadır. Eğer alınan biyopsi kanser açısından şüpheliyse biyopsi tekrarlanabilir veya ameliyat ile nodül çıkartılabilir.
Tedavisi
Kanser tanısı konulan hastada öncelikle hastalığın evrelemesi yapılmalıdır, yani hastalığın vücuttaki yaygınlık derecesi belirlenmelidir. Çekilen filmlerle hastalığın yaygınlığı ortaya konulmakta ve sonrasında tedavi planlanmaktadır. Tedavi planı yapılırken hastanın kan tahlilleri, hastanın yaşı, ek hastalıkları ve muayenesinde saptanan bulguları göz önünde bulundurulur. Unutulmaması gereken nokta, kanser tedavisi kişiye özgüdür, herkesin tedavisi aynı değildir.
Tiroid kanseri tedavisinde uygulanan ilk tedavi yöntemi ameliyattır. Ameliyat ile tiroid bezinin hepsi veya bir kısmı çıkartılmaktadır. Tiroid kanserlerinin büyük çoğunluğu ameliyat ile tam iyileşmekte, hasta tam şifaya kavuşmaktadır.
Ameliyattan sonra hastalığın tekrarlamasını engellemek için bazı hastalara Nükleer Tıp tarafınca radyoaktif iyot tedavisi uygulanmaktadır.
Tiroid bezi, ameliyat ile çıkartılan hastalarda vücutta tiroid hormonu azalacağından dolayı ameliyattan sonra genellikle tiroid hormon tedavisi uygulanmaktadır.
Kemoterapi, diğer kanserlerde kullanıldığı kadar tiroid kanserinde tercih edilen bir tedavi yöntemi değildir. Nadir olarak anaplastik tiroid kanseri adı verilen alt tipte uygulanabilmektedir.
Vücuda yayılmış, yani metastatik tiroid kanserinde ağız yoluyla kullanılan hedefe yönelik akıllı ilaçlar tercih edilmektedir.
Sağlıklı günler dilerim
Doç.Dr.Erdinç Nayır