COVİD19 salgınından dolayı son zamanlarda hastalarımızdan bu soruyu çok fazla almaktayız. ‘Grip ve zatürre aşısı yaptıralım mı?’
Bu sorunun cevabını yazmadan önce, hastalarımızda olan yanlış bir algıyı düzeltmek gereklidir. Hastalarımızın büyük çoğunluğunda grip ve zatürre aşısı yapıldığında kendilerinin COVİD19’a karşı korunacağı düşüncesi bulunmaktadır. Maalesef grip ve zatürre aşıları, COVİD19’a karşı koruyucu değildir.Bu amaçla uygulanmamalıdır.
Şimdi gelelim sorumuzun cevabına.
Zatürre, diğer adı ile pnömoni, akciğerde yer alan hava keselerinin, akciğer dokusunun enfeksiyonudur. Zatürreye birçok bakteri ve virüs sebep olabilmektedir. Günümüzde yaşadığımız COVİD salgını da akciğerde enfeksiyona, yani zatürreye neden olmaktadır. Zatürre aşısı diye bahsedilen aşı ise tüm bakteri ve virüslere karşı etkili değildir. Pnömokok adı verilen bakteriye karşı etki eden aşıdır, yani zatürre aşısı vurulduğunda sadece Pnömokok adı verilen bakterinin akciğer enfeksiyonu yapması önlenebilmektedir. Diğer bakterilere, virüslere ve COVİD19’a karşı koruyucu değildir.
İki tip Pnömokok aşısı bulunmaktadır. KPA13 (Prevenar 13) aşısı, bir kez yapılır ve ömür boyu bağışıklık sağlar. PPA23 (Pneumovax 23) aşısıise 5 yılda bir uygulanır. Zatürreye neden olan Pnömokok’a karşı daha güçlü bir bağışıklık sağlaması için bu iki aşının ardışık uygulaması önerilmektedir. Pnömoni açısından yüksek riskli kişilerde önce KPA13 aşısı, bir yıl sonra da PPA23 aşısı uygulanmalıdır.
Pnömokok aşısı (zatürre aşısı), 65 yaş üstü herkese, yüksek riskli ve bağışıklık sistemi zayıflamış her yaştaki yetişkinlere (dalağın olmaması, kronik kalp hastalığı, kronik akciğer hastalığı, kronik karaciğer hastalığı, böbrek yetmezliği, diyabet, kanser varlığı, kronik alkol kullananlar gibi) uygulanması önerilmektedir. Kanser hastalarına da uygulanması önerilmektedir. Grip aşısı gibi sadece sonbaharda değil herhangi bir mevsimde yapılabilir. Kanser hastalarında aşının yeterli etkinliğe ulaşabilmesi için tedavi bitiminden en az 2 hafta sonra ya da kemoterapi tedavisi başlamadan uygulanmalıdır. Kanser hastaları, mutlaka kendisine tedavi veren hekimine danışarak aşı yaptırmalıdır.
Grip ise influenza virüsünün neden olduğu viral bir enfeksiyondur. Grip aşısı ise yılda bir kez mevsimsel gripin önüne geçmek için yapılması önerilmektedir. Kanser hastalarında grip daha ağır geçebileceği için sonbaharda, yılda bir kez uygulanmalıdır. Kanser tedavisi alıp iyileşmiş ve halen tedavi gören kişiler grip aşısıyaptırmalıdır. Pnömokok aşısında bahsettiğim gibi mevsimsel grip aşısı da COVİD19’a karşı koruyucu değildir.
Sonuç olarak kanser tedavisi görenler, aktif tedavi alanlar ve tedavi planlanan hastalara grip ve zatürre (Pnömokok) aşısı uygulanmalıdır. Grip aşısı sonbaharda yılda bir kez uygulanmalıdır. Pnömokok aşısı ise hastalarımız hekimine danışarak ya 5 yılda bir olan PPA23 (Pneumovax 23) aşısını yaptırmalı ya da önce KPA13 (Prevenar 13) aşısını daha sonra da PPA23 (Pneumovax 23) aşısını yaptırmalıdır.Bu aşıların koronavirüs salgınına karşı koruyucu olmadığı da bilinmelidir.
Sağlıklı günler dilerim.
Doç.Dr.Erdinç Nayır