Diyabet (şeker hastalığı), kanser gelişme riskini artıran faktörlerden biridir. Bu bilgi daha önce birçok çalışmada kanıtlanmıştı. Merak edilen bir soru, kanserin kendisi diyabet gelişme riskini artırıyor mu?
Bu sorunun cevabı, Güney Kore’de yapılan ve saygın uluslararası bir dergi olan JAMA Oncology’de yayımlanan çalışmada verildi. Çalışmada 2003 – 2013 yılları arasında toplamda 524.089 kişi taranmış. Ortalama 7 yıllık takip sonrası çalışmaya katılan 15.130 kişiye kanser tanısı konulmuş. Çalışma sürecinde 26.610 diyabet hastasının 834’ünde kanser gelişimi sonrası diyabet tanısı konulduğu saptanmış. Çalışmanın önemli noktası, kanser hastalığının kendisi, diyabet riskini 1.35 kat artırdığı gösterilmiş. Bu risk artışının yaş, cinsiyet, metabolik faktörler gibi diğer diyabet risk faktörlerinden bağımsız olduğu dikkat çekicidir.
2003 – 2013 yılları arasında yapılan bu çalışmanın sonucunda toplamda dokuz kanserin diyabet gelişme riskini artırdığı saptanmış. Bu kanserler;
- Pankreas kanseri
- Böbrek kanseri
- Karaciğer kanseri
- Safra kesesi kanseri
- Akciğer kanseri
- Kan kanseri
- Meme kanseri
- Mide kanseri
- Tiroid kanseri
Çalışmaya dikkat ettiğimizde özellikle kanser tanısı konulduktan sonraki ilk 2 yılda diyabet gelişme riskinin en yüksek olduğunu görmekteyiz.
Bu çalışma sonucunda kanser hastalarının, diyabet açısından yakın takip edilmesi gerektiği ortaya konulmuştur. Kanser hastalarının almış olduğu anti – kanser tedaviler, bu tedavilerle birlikte verilen steroid (kortizon), kilo değişikliğine bağlı olarak bozulmuş şeker dengesi diyabet gelişme riskinde artışın sebebi olduğu düşünülmektedir.
Peki ne yapalım?
Kanser tedavisi alan kişilerin de biz hekimlerin de bu konuya dikkat etmesi gerekmektedir. Hastalarımızın tedavisi esnasında her kemoterapi seansı öncesi, tedavi bittikten sonraki her kontrolde kan tahlilleri yapmaktayız. Bu tahlillerde kan şeker düzeyine dikkat edilmelidir.
Diyabet geliştiğini nasıl anlarız?
Bunu tespit etmek çok zor değildir. Eğer açken verdiğiniz kan tahlilinde kan şeker düzeyiniz iki kez 126 mg/dl ve üzerinde saptanmışsa diyabet gelişmiş diyebiliriz. Ölçülen bir HbA1c düzeyiniz (3 aylık kan şekerini gösterir) %6.5 ve üstünde saptanmışsa yine diyabet gelişmiş diyebiliriz. Diyabeti gösteren bir diğer yöntem de şeker yükleme testidir (OGTT). Açlık kan şekeriniz 100-126 mg/dl arasındaysa şeker yükleme testi yapılabilir. Bu test ile diyabet tanısı konulabilir.
Unutulmamalıdır ki, diyabet, kanser hastalığı kadar ciddi bir hastalıktır. Hem kanserin kendisine hem de verilen tedavilere bağlı olarak kanser hastalarında diyabet gelişebilmektedir. Yukarıda bahsettiğim 9 kanser türü ile karşılaşıldığında hastanın diyabet açısından da yakın takibi gerektiği bu çalışmada ortaya konulmuştur.
Sağlıklı günler dilerim, sevgi ve saygılarımla
Doç.Dr.Erdinç Nayır
Kaynak: Hwangbo Y, Kang D, Kang M, et al. Incidence of diabetes after cancer development [published online June 7, 2018]. JAMA Oncol. doi:10.1001/jamaoncol.2018.1684