Siz veya bir yakınınız hastalandığında hastanenin acil servisine başvurduğunuzda 5 dk önce şiddet görmüş, saldırıya uğramış bir hekimden veya sağlık çalışanından sağlık hizmeti almak ister misiniz?
Tabiki kimse istemez. Peki neler oluyor ? Ne oluyor da herkes güzel ve iyi bir sağlık hizmeti beklerken gün geçtikçe hekime, sağlık çalışanlarına karşı şiddet artıyor?
Şiddet uygulayarak insanlar haklarını alabileceklerini mi düşünüyorlar?
Neden hekimlerin hemen hemen hepsi mesleki yaşamlarında en az bir kez şiddete maruz kalıyor?
Birçok soru var, daha çok sıralanabilir
Söze nerden başlanır ki, bu kadar çirkin bir durumu anlatmak için. Hemen hemen her gün bir doktor arkadaşımız çalıştığı hastanede hasta yakınları tarafından şiddet görüyor. Hemen hemen her gün bir hemşire arkadaşımız sağlık hizmeti verirken şiddete maruz kalıyor. Sağlık hizmeti veren bu kişiler, şiddet gördükten sonra ne kadar sağlıklı ve içten mesleklerini yapabilirler?
Bu konuda yapılan birçok çalışma var, özellikle acil servislerde çalışan hekimler, sağlık çalışanları, pratisyen hekimler ve kadın hekimler daha fazla şiddet olaylarıyla karşı karşıya kalmaktadır. Artık nerdeyse bu tarz olaylara maruz kalmamış veya şahit olmamış hekim ve sağlık çalışanı yok diyebiliriz.
Bu şiddet haberlerinin oluşmasında birçok etken var, sadece bir kişiyi veya bir kurumu suçlamak yersiz olacağını düşünüyorum.
Şiddeti uygulayan kişiler daha çok hasta yakınlarıdır. Hasta yakınlarına sorduğumuzda vermiş oldukları tepkilerin birçok sebebi var. Amaçları daha iyi bir sağlık hizmeti almaktır. Şiddet göstererek, hekime, hemşireye küfür ederek veya tacizde bulunarak daha iyi hizmet almayı beklemek ne kadar doğru? Sağlık kuruluşlarındaki şiddetin bir sebebi başka bir yerde daha iyi hizmet veriliyor, daha iyi hastane var düşüncesidir. Tabiki var, her hastanenin bulunduğu koşullar dolayısıyla verdiği hizmet aynı olamamaktadır. Kötü koşulların olduğu, tıbbi materyallerin yeterli olmadığı birçok hastane bulunmaktadır. Bu hastanelere başvurulduğunda hekime veya diğer bir sağlık çalışanına şiddet uygulamak sorunları çözmemektedir. Unutulmamalıdır ki, o koşullarda hekimler hizmet vermeye çabalamaktadır.
Geçenlerde Trabzon’da bir hekime karşı yumrukla saldıran ve hapis cezası alan kişinin cezayı fazla görüp şunu söylemesi bazı şeyleri çok net gösteriyor; ‘Adam mı öldürdüm?’. Yani istediğini yap, öldürmediğin sürece problem yok, bazı hasta yakınları da bu tarzda düşünebiliyor. İnsan içinden ‘bir de öldürseydin’ diyesi geliyor.
Bu şiddet olaylarının artmasının bir sebebi de medyadır. Herhangi bir hastalığın tedavisi sonucunda gelişebilecek bir komplikasyon ortaya çıktığında ‘İşte bir hekim hatası daha’ tarzında, olayı doğru düzgün anlamadan bilmeden yapılan gazete manşetleri, konusunda uzman olmayanlar tarafından verilen sağlık bilgileriyle hastaların donanmış olması, sürekli şiddet haberlerini vermeleri bugünkü duruma sebebiyet vermiştir.
Şiddet olaylarının artması sonucunda birçok sağlık kuruluşu, güvenlik önlemleri artırma yoluna gitmiştir. Hastanenin önemli noktalarında güvenlik görevlilerini artırmışlardır. Peki bu bir çözüm oldu mu? Maalesef olmadı, bir hekime karşı şiddet girişimleri esnasında güvenlik görevlilerinin ortadan kaybolduğuna birçok hekim arkadaşımız şahit olmuştur. Tek başına bir çözüm olmadı çok net bilinmektedir.
Bu yazımı okurken eminim bir çok hekim ve sağlık çalışanı dışında olan kişiler şunu içlerinden geçirmiştir. Peki bu şiddet olaylarının artmış olmasında hekimlerin hiç mi sucu yok? Her meslekte olduğu gibi hekimler arasında da etik dışı davranan, sorumluluklarını yerine getirmeyen meslektaşlarımız vardır. Burada en önemli nokta etik dışı işler içerisinde olan hekimlere göz yuman diğer hekimlerin sessiz kalmasıdır. Biz hekimler her zaman etik çerçeve içerisinde, sorumluluklarımızı iyi bilerek hareket etmeliyiz ve mesleki onuru düşüren kişilere fırsat vermemeliyiz. Şunu da söylemeden geçemeyeceğim, bir hekim hata yapıyorsa veya hasta yakının onaylamadığı tarzda davranıyorsa bunun karşılığı şiddet mi olmalı? Eğer bir hekimin, sağlık çalışanın hata yaptığını düşünüyorsanız hakkınızı kişiye şiddet uygulayarak, hastane camlarını, kapılarını kırarak değil hukuk yolunda aramalısınız.
Çözümün çok uzakta olmadığını düşünüyorum. Sağlık Bakanlığı, Türk Tabipler Birliği ve sağlık sendikalarıyla ortak çalışarak bu artan olayların önüne geçebilir.
Dediğim gibi sorun sadece bir kişide veya bir kuruluşta değildir. Ama mutlaka bu sorun çözülmelidir. Çünkü biz hekimler ve diğer sağlık çalışanları şiddetin olmadığı, gönül koyduğumuz mesleğimizi sağlıklı bir şekilde yapabileceğimiz ortamlar istiyoruz.
Hekimler ve sağlık sektöründe hizmet veren herkes şiddete karşıdır, daha iyi bir sağlık hizmeti ve mesleklerin yerine getirilmesi için bu konuda herkesin duyarlı olması gereklidir.
Sürekli şiddete maruz kalan bir acil hekiminden veya sağlık çalışanından nasıl daha iyi bir sağlık hizmeti almayı düşünebilirsiniz?
Herkesin duyarlı olması dileğimle…
Uzm. Dr. Erdinç Nayır